دیگ های چدنی به صورت پره پره هستند( چیزی شبیه به رادیاتور). همان طور که مشخص است که از جنس چدن می باشند. همین خصوصیت پره پره بودن آن ها باعث می شود که حمل آن ها بسیار ساده تر باشد. چرا که دیگ تجهیز بسیار سنگینی است و حمل دیگ های فولادی بسیار دشوار است اما، دیگ های چدنی به علت ، قطعه قطعه شدن راحت تر قابل حمل هستند. همچنین به راحتی از درب ورودی موتورخانه ها عبور می کند در صورتی که دیگ های فولادی به صورت یک تکه هستند و در صورتی که ورودی بزرگی برای موتورخانه وجود نداشته باشد، ورود این نوع از دیگ ها به داخل ساختمان نیازمند تخریب و ایجاد باز شو است.
دیگ های چدنی توانایی تحمل فشار بالا را ندارند و از لحاظ قیمت نسبت به دیگ های فولادی گران تر هستند.
به خصوص زمانی که ساختمان ها بازسازی می شوند و احتیاج است دیگ جدیدی نصب شود، استفاده از دیگ های چدنی کاربرد بالایی دارند چرا که برای ورود آن به داخل ساختمان احتیاجی به تخریب نیست.
پس از وارد کردن دیگ های چدنی به داخل ساختمان نیاز است که توسط استاد کار ماهر و اتصالات مخصوص این پره ها به یکدیگر متصل شده و در مکان تعبیه شده نصب گردند.
تاسیسات شوفاژ مخزن
دیگ فولادی نوع دیگری از مولد های گرمایی است. همان طور که گفته شد، این نوع دیگ به صورت یکپارچه است و توانایی تحمل فشار های بالا را دارد. به صورت کلی در ساختمان هایی که امکان جابجایی تجهیزات سنگین را دارند از بویلر های فولادی (دیگ های فولای ) استفاده می کنند. چون این دیگ ها هم از نظر قیمت و هم از نظر فشار کاری (پرشر ) نسبت به دیگ های چدنی برتری دارند.
تقسیم بندی دیگ های فولادی
از لحاظ ساختار بویلر های فولادی به دو دسته بویلر فولادی فایرتیوب و بویلر فولادی واترتیوب تقسیم می شوند.
مشعل ها یکی از قسمت های مولد حرارتی موتور خانه ساختمان هستند . مشعل ها خود مولد حرارتی اصلی سیستم هستند. این تجهیزات با ایجاد شعله و دمیدن آن در داخل دیگ ها، آب داخل دیگ را به دمای مورد نظر می رساند. مشعل ها روی دیگ نصب شده و مکمل بویلر ها هستند. مشعل ها متناسب با طرز کار موتورخانه ، عمل می کنند.
سه بخش هوارسانی و سوخت رسانی و جرقه، مثلث احتراق را تشکیل می دهد و بخش آخر جهت ایجاد کنترل این سه بخش و بالا بردن امنیت می باشد.
وظیفه این بخش از مشعل، هوارسانی یا اکسیژن رسانی جهت ایجاد شعله بهتر و کیفیت بالاتر است که از اجزای زیر تشکیل شده است.
در مشعل ها دستگاهی به اسم فشار سنج هوا وجود دارد که در صورتی که فشار هوایی که به مشعل می رسد، پایین باشد، از طریق سیستم کنترلی شعله را خاموش می کند.
از نظر سوخت رسانی مشعل ها دسته های زیر تقسیم می شوند:
نوع مازوت سوز بسیار قدیمی هستند و دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرند. در جایی که دسترسی به گاز شهری نداشته باشیم از مشعل گازوئیلی استفاده می شود در حال حاضر رایج ترین نوع مشعل ها مشعل های گاز سوز هستند. نوع دوگانه سوز هم وجود دارد که توانایی کار کردن با سوخت گاز و گازوئیل را دارد .
جرقه زن مشعل جهت ایجاد جرقه در مشعل ها است که از یک ترانس جرقه زن و یک الکترود جرقه زن تشکیل شده است.
این بخش به کمک دستگاهی به نام رله و همراه با تجهیزات کمکی دیگر مثل شیرهای برقی و فتوسل عمل می کند. رله نقش مغز سیستم و مرکز کنترل مشعل را دارد و تمامی پروسه عملکرد مشعل توسط این تجهیز برنامه ریزی شده است.
وظیفه مشعل ایجاد احتراق در سیستم گرمایشی موتور خانه است و نیازمند احتیاط زیاد هستند. چرا که احتراق شدید در آن ها، اگر با کنترل شده و دقیق نباشد ، بسیار خطرناک می باشد.
هنگامی که مشعل روشن می شود، اولین مرحله ای در مشعل ها رخ می دهد پرجینگ می باشد. پرجینگ به معنای تخلیه گازهای داخل بویلر است. در این مرحله گازهای ناشی از احتراق های قبلی و گاز سوخته نشده که در داخل دیگ و سیستم موجود است، از آن خارج می شود. این مرحله حدود ۳۰ ثانیه است و در این مدت تنها فن مشعل کار می کند و با دمیدن داخل دیگ، گاز های موجود در سیستم را خارج می کند.
در این مرحله، ابتدا از طریق فشارسنج گاز وفشار سنج هوا، میزان فشار سوخت و هوا بررسی شده و در صورتی میزان آن مناسب باشد اجازه خروج گاز توسط رله داده شده و شیر برقی باز شده و گاز وارد سیستم می شود( در صورتی که میزان فشار گاز یا هوا مناسب نباشد دستگاه خاموش شده یا به اصطلاح ریست می شود). به طور همزمان ترانس جرقه زن هم فعال شده و باعث ایجاد احتراق می شود. تجهیزی به اسم فتوسل در مشعل ها، مسئولیت تشخیص وجود آتش در داخل مشعل را دارند. در صورتی که شعله ایجاد نشود و فتوسل وجود شعله را تشخیص ندهد بعد از چند ثانیه مشعل ریست می کند و خاموش می شود.
بعد از از مرحله اطمینان و پس از اینکه فتوسل وجود شعله را تشخیص داد و تمامی بخش های هوارسان و سوخت رسان و جرقه به درسته کار خود را انجام دادند، مشعل شروع به کار می کند و تا زمانی که درجه حرارت آب به حد تعیین شده برسد ادامه دارد .
یکی از بخش های مهم موتورخانه مرکزی که در نحوه کار موتورخانه تاثیر مهمی دارند مبدل های حرارتی هستند که وظیفه آن ها دریافت سیال (آب و ) با دمای بالا، و انتفال حرارت آن می باشد.
حرارت تولید شده در تمامی موتورخانه های رایج دو کاربرد اصلی دارند:
تمامی ساختمان ها، نیازمند آب گرم برای مصارف دوش ها و شیرآلات بهداشتی ساختمان هستند. گرمایش این آب ها از طریق تجهیزی به نام آبگرمکن ها انجام می شود. البته این آبگرمکن های دیواری یا زمینی که قبلا می شناخته اید تفاوت دارد.
نکته بسیار مهم: در طرز کار موتورخانه مرکزی ، آبی که در داخل دیگ ها و سیستم موتورخانه به گردش در می آید با آبی که از طریق دوش ها و شیرآلات ساختمان استفاده می کنیم متفاوت است. در واقع ما در داخل موتورخانه دو نوع آب داریم: نوع اول آب داخل خود سیستم موتورخانه ( که سیاه رنگ و غیر قابل نوشیدن است) و نوع دوم آب شرب منازل و ساختمان است که شیر آلات بهداشتی خارج می شود. آب گرم دیگ وارد آب گرمکن شده و بدون برخورد مستقیم، گرمای آن به آب مصرفی منتقل می شود.
در کشور ایران به صورت کلی ما سه نوع آبگرمکن داریم که مورد استفاده هستند:
منبع کویل دار به صورت استوانه ای شکل است که حجم بسیار زیادی از آب مصرفی در درون آن وجود دارد .
یک کویل مسی در داخل آن وجود دارد که آب گرم دیگ وارد آن شده و پس از داخل آن عبور کرده و از طریق این کویل مسی، گرمای آن به آب مصرفی منتقل می شود.
همان طوری که از نام این مخزن مشخص است ،
منبع دوجداره دارای دو منبع جداگانه است که در داخل هم هستند. منبع بیرونی، دارای آب گرم دیگ است و منبع داخلی، دارای آب مصرفی است. گرمای آب داخل منبع بیرونی به منبع داخلی انتقال می یابد و موجب می شود آب داخل آن گرم شود .
این نوع از آبگرمکن های حجم بسیار کمی دارند و از صفحات نازکی تشکیل شده اند. آب گرم مصرفی و آب گرم دیگ به صورت جداگانه وارد آن شده و بدون برخورد مستقیم، با یکدیگر انتقال حرارت دارند.
نوع دیگر مبدل های حرارتی هستند که جهت گرم کردن محیط ساختمان در زمستان ها استفاده می شوند که به بررسی و توضیح آن ها در ادامه می پردازیم .
رادیاتور ها
رادیاتور ها یا شوفاژ بسیار رایج می باشند. آب گرم تولید شده در دیگ های موتورخانه مرکزی وارد آن شده و به کمک پره های رادیاتور گرمای آب داخل رادیاتور به محیط منتقل می شود. آب گرم پس از اینکه دمای خود را از دست می دهد به موتورخانه ساختمان برگشته تا مجددا گرم شود.
رادیاتور ها در انواع مختلف هستند
فن کویل ها
این مدل از مبدل های حرارتی همان طور که از اسم آن پیداست دارای دو جزء فن و کویل می باشد. فن آب گرم از داخل کویل های مسی موجود در آن گذشته و به کمک یک فن که بر روی کویل ها می وزد گرمای آن را به محیط منتقل می کنند. فن کوئل ها به صورت ها زمینی، سقفی و دیواری در بازار موجود است.
هوا ساز ها
هواساز ها معمولا روی پشت بام یا محیط های باز نصب می شود. هواساز ها دارای حجم هوادهی بالایی می باشند و یک یا چند دستگاه آن می توان گرمایش یا سرمایش یک ساختمان را تامین کند. هوا ساز ها نیز دارای کویل های مسی می باشند و دارای فن های قدرتمندی هستند که هوا را از طریق کانال ها به نقاط مختلف ساختمان منتقل می کنند. همچنین هواساز ها دارای فیلتر می باشند که باعث جذب ذرات در ورود به ساختمان می شود.
در سیستم های موتورخانه، پمپ به دو نوع اصلی تقسیم می شوند:
فشار آب شهری توانایی رساندن آب را به طبقه های بالایی یک ساختمان ندارد چگونه باید این مشکل را حل کرد ؟ به کمک بوستر پمپ ها فشار آن را افزایش داده تا آب طبقات بالا نیز برسد.
این دسته از پمپ ها وظیفه ای متفاوت از بوستر پمپ ها دارند. وظیفه این دسته از پمپ ها تامین فشار نیست بلکه این پمپ ها ایجاد گردش بیشتر و افزایش انتفال حرارت را دارند. این پمپ ها در سیستم موتورخانه مرکزی و معمولا روی خط برگشت نصب می شوند و این نوع پمپ ها معمولا به صورت دائم کار می باشند و در تمام مدتی که موتورخانه ساختمان فعال است خاموش نمی شوند.
منبع انبسط (مخزن انبساط ) جز بسیار مهم و تاثیرگذار سیستم موتورخانه است.
زمانی که آب داخل موتورخانه گرم شده، این گرمایش همراه با انبساط آب است. آب منبسط شده و حجم آن افزایش می یابد. اگر حجم آب افزایش یابد و راهی برای کنترل آن نباشد سیستم موتورخانه که می ترکد. برای همین از طریق منبع انبساط، میزان افزایش و یا کاهش حجم آب را کنترل می کنند.
منبع انبساط در موتورخانه به دو صورت است.
این دسته از منابع انبساط معمولا بر روی پشت بام نصب می شوند و با محیط در ارتباط هستند و تحت فشار نمی باشند. دو لوله رفت و برگشت دیگ، یک لوله پر کن، یک لوله سر ریز و یک لوله تخلیه روی آن نصب می شود.
منابع انبساط در داخل موتورخانه و روی کلکتور دیگ نصب می شود. فشار کاری آن ها بالاتر است. داخل آن ها یک تیوپ لاستیکی است که فشار آب به وسیله این تیوپ کنترل می شود.
کلکتور ها در موتورخانه وظیفه تقسیم و توزیع آب را دارند. از یک لوله بزرگ تشکیل شده اند که انشعابات زیادی از روی آن ها گرفته می شود و هر کدام با توجه میزان مصرف، سایز لوله متفاوتی دارند. کلکتور ها روی دیگ ها، پمپ ها و هر جایی که قصد توزیع آب به چند مصرف کننده را داریم مورد استفاده قرار می گیرند.
تا اینجا تنها به معرفی طرز کار موتورخانه گرمایشی پرداخته شد در حالی که موتورخانه دارای بخش سرمایشی نیز است.
سیستم سرمایشی ساختمان دقیقا مشابه با سیستم گرمایشی است، در این سیستم همانند سیستم گرمایشی که برای تولید آب گرم از دیگ یا بویلر استفاده می کردیم، اینجا از چیلر برای تولید آب سرد استفاده می کنیم. برای اطلاعات بیشتر می توانید مقاله چیلر تراکمی را مطالعه کنید.
مطمئنا سیستم های موتورخانه دارای تجهیزات فرعی و مدل های مختلف و فراوان دیگری نیز است. اما تلاش ما در این مقاله ایجاد توضیحات مقدماتی در مورد موتورخانه بود و هدف بیشتر اطلاع رسانی در مورد طرز کار موتورخانه بود. با مطالعه بیشتر به فیکس می توانید اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهید. برای اطلاعات بیشتر نیز می توانید مقاله اجزای موتورخانه را مطالعه کنید.
در صورتی که هر گونه ابهام در مورد طرز کار موتورخانه دارید، در بخش نظرات بیان کنید تا کارشناسان به شما پاسخ دهند.
موتورخانه قلب تپنده ی یک ساختمان محسوب میشود. سالها قبل موتورخانه ها در پایین ترین طبقه یک ساختمان قرار داشتند و چند سالی میشود که با پیدایش چیلر و مینی چیلر ها و سیستم های از این قبیل در پشت بام نیز جایگاه مناسبی برای سیستم های گرمایش و سرمایش مرکزی محسوب میشود.و ممکن است شامل اجزایی مانند چیلر، دیگ یا بویلر، پمپها، لوله ها، مشعل، برج خنک کن،منبع انبساط، سختی گیر و … می شود.
در گذشته همه ساختمان ها به موتورخانه مرکزی مجهز بودند اما پس از گران شدن نسبی سوخت اکثر ساختمان ها به سمت سیستم های سرمایشی و گرمایشی در هر واحد گرایش پیدا کردند.
موتورخانه های ساختمان های بزرگ ، بیمارستان ها ، مراکز بزرگ و خیلی بسیار دیدنی و شگفت انگیز است که هر فردی را متحیّر دیدن خود می کند
در اینجا چندی از اجزای تشکیل دهنده موتورخانه را برای شما توضیح می دهیم.
از معمول ترین مولد های گرمائی ،دیگ های حرارت مرکزی می باشند.
دیگ‌ها به ۳ نوع: دیگ‌های آب گرم، آب داغ و بخار تقسیم میشوند و همین‌طور از نظر جنس به دو نوع فولادی و چدنی دسته بندی میشوند.
مشعل ها وظیفه تولید گرما در دیگ ها را به عهده دارند. سوخت این مشعل ها به طور معمول با گاز یا گازوییل میباشد . مشعل که بر روی دیگ آب گرم وصل میشوند به وسیله تولید گرما ۷۸ درجه سیلیسیوم و حتی تا دمای ۲۰۰ درجه سیلیسیوس باعث تولید آب مصرفی ساختمان میشوند.
پمپ ( PUMP )
پمپ ها وظیفه ی ایجاد فشار برای انتقال آب را به عهده دارند. آبی که در دیگ توسط مشعل گرم شده باید به وسیله پمپ در خطوط لوله انتقال یابد. این پمپ ها در ابعاد و ظرفیت های مختلف برای شرایط مختلف تهیه و طراحی شده اند.
منبع ها وظیفه ی جلوگیری از ترکیدگی لوله ها در اثر انبساط حجمی را به عهده دارند . از دیگر موارد استفاده شده در منبع انبساط این است که اگر آب در داخل سیستم کاهش یابد منبع انبساط وظیفه دارد آب موجود در منبع را به سیستم انتقال دهد.این منبع ها در دو مدل باز و بسته موجود میباشند .
آب ،بخار و یا هوا . بعد از عبور از شبکه های انتقال به وسائل توزیع گرما و سرما رسیده مطبوع محیط را فراهم می آوردند وسائل توزیع سرما و گرما در اینجا فن کویل و هوا ساز می باشد. از فن کویل برای گرمایش در زمستان و هم برای سرمایش در تابستان مورد استفاده قرار می گیرد. آب سردوگرمی که در دستگاههای مولد انرژی (دیگ ـ چلیر ) تولید می شود توسط پمپ و شبکه لوله کشی به فن کویل رسیده و پس از عبور از کویل های پره دار به وسیله وزش اجباری هوا روی کویل ها ، سرما و گرما را به محیط می دهد .
فن کویل را معمولاًزیر پنجره قرار داده و پشت آن دریچه هوای تازه نصب می نمایندـ عیب سیستم فن کویل نسبت به تهویه مطبوع (دستگاه هواساز ) این است که در فن کویل نمی توان روی رطوبت هوا کنترل داشت .
این دستگاه در ساختمانهایی مورد استفاده قرار گیرد که درجه حرارت هر یک از اتاق ها را مستقلاً بخواهند کنترل نمایند. کنترل درجه حرارت در سیستم فن کویل به دو صورت انجام می گیرد ،یکی نصب شیربرقی روی لوله رفت و برگشت که به علت هزینه زیاد معمولاً اجرا نمی گردد و دیگری نصب ترموستات اتاقی در داخل است که به بادرسان فن کویل دستور قطع ووصل می دهد ولی آب سرد وگرم کماکان در داخل آن جریان دارد.
سختی گیر
سختی آب به مجموعه املاح منیزیم و کلسیم موجود در آب گفته می شود به عبارت دیگر املاح فات چون آهن ـکلسیم ـ منیزیم ـ آلومینیم در آب ایجاد سختی می کنند. در آبهای صنعتی بالابودن سختی سبب رسوب سخت روی جدار لوله ها و دیگ های بخار می گردد که علاوه بر افزایش افت فشار در طول لوله باعث کاهش ضریب انتقال حرارت نیز می گوید .
هوا ساز( Air Hand ling unit)
دستگاه هواساز عمل تهویه مطبوع زمستانی و تابستانی را انجام می دهد . هوای تازه با هوائی که توسط کانال های برگشتی جمع آوری شده ودر محفظخ احثلاط( (Mixing 30x مخلوط شده و پس از عبور از کویل حرارتی و یا برودتی و رطوبت زن (Hamidifier) به وسیله بادرسان به کانال رفت داده شده و از آنجا هوای مشروط (Conditioned air) که دارای شرایط مورد نیاز می باشد به اتاق های مختلف توزیع می شود سرعت هوا روی کویل سرد معمولاً ۵۰۰fpm اختیار می شود .
هوا سازهای مربوط به موتورخانه عمل رطوبت زنی توسط روش (Steamjet) صورت می گیرد که این روش بخار مستقیماً وادر محیط می شود ، در صورتی که عمل رطوبت زنی توسط لوله آب و انشانک های متعدد صورت پذیرد روش بهتری است . زیرا از روش بخار معمولاً در صنایع استفاده می شود .
کندانس یونیت (condans unite)
دراین سیستم برعکس برج خنک کن که آب نقش سیال واسطه را ایفاءمی کند ، گاز داغ خارج شده از کمپرسور مستقیماً وارد کندانسور هوائی شده و گرمای خود را به محیط می دهد . گاز داغ معمولاً ازداخل کویل های مارپیچی که روی آنها پره FIN تعبیه شده عبور می نماید و عمل انتقال حرارت توسط وزش اجباری بادرسان پروانه ای صورت می گیرد این دستگاه ها در روی پشت بام نصب می شوند تابرای ایجاد هوای بدون رطوبت استفاده شود .
تاسیسات: موتورخانه بخشی از ساختمان است که به عنوان قلب سیستم تاسیساتی خانه شناخته می شود. این فضا به عنوان کنترل کننده سیستم ها گرمایشی و سرمایشی و وسایل و تجهیزات الکتریکی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. طراحی این فضا به علت تجهیزات و وسایلی که در آن قرار می گیرد بسیار مهم است و باید نکاتی را در طراحی آن مورد توجه قرار داد، به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا در این مطلب به معرفی فضای موتورخانه بپردازیم و با اجزای سیستم گرمایشی موتورخانه مرکزی ساختمان بیشتر آشنا شویم
منبع :
اجزای سیستم گرمایشی موتورخانه مرکزی ساختمان
درباره این سایت